LURRIKARAK

Internetetik hartuta

Lurrikarak, lurraren mugimendu bortitzak, plaka tektonikoen mugimenduen ondorioz sortzen dira. Mugimendu horiek itsasoan gertatzen badira, itsas ikarak deritze.

Sismologia lurrikarak aztertzen eta azaltzen duen zientzia da. Lurrikara gehienak, plaka tektonikoen mugetan gertatzen dira, han plakak talka egiten dutelako.  Lurrikara gertatzen den lurrazpiko puntuari hipozentro deritzo, eta bertikalean dagoen lurrazaleko puntuari epizentro.

Eremu sismikoak lurraren mugimenduak gertatzen diren tokiak dira.

Lau motako eremu sismikoak bereizten dira:

-Lehenengo mota ozeano eta itsas bizkarren gaineko lurraldeak osatzen dute.

-Bigarren motak ere azaleko lurrikarak ditu bereizgarri; lurrikara hauek bi plakek elkarren artean labain egitean sortzen dira.

-Hirugarren motako eremu sismikoak, plaka bat beste baten azpira sartzen denean eratzen da.

-Laugarren motako eremu sismikoa; Birmaniatik hasten dai eta, Europaren hegoaldeko herrialdeak hartuz, Mediterraneoraino hedatzen den eraztuna da.

Lurrikarak hipozentroaren arabera sailka daitezke, eta hiru mota daude:

-Gainaldekoak: 0 km eta 70 km-ko artean gertatzen denean.

-Sakonera ertainekoak: 70 km eta 300 km artean.

-Sakonak: 300 km eta 700 km artean gertatzen direnak

Internetetik hartuta

Lurrikaren intentsitatea Richter eskalarekin neurtzen dira. Richterrek bere eskala 1930eko hamarkadan garatu zuen. Sismogramaren analisian oinarritzen da eta lur azaleko uhin jakin batzuek izan duten gehieneko anplitudea neurtuz kalkulatzen da.

Joan den urtean Amerikan 200 lurrikara baino gehiago egon ziren, eta aurten 300 baino gehiago izan dira dagoeneko.

HISTORIAKO LURRIKARA HANDIENAK

POSTUA	LURRIKARA	ESTATUA	URTEA	HILDAKOAK
1	"Shaanxi"	Txina	1556	830.000
2	"Indiako ozeanoa"	Indonesia ondoan	2004	283.100
3	"Tangshan"	Txina	1976	242.000
4	"Alepo"	Siria	1138	230.000
5	"Gansu"	Txina	1920	200.000

Internetetik hartua

Aurten egon den lurrikarik handienetakoa izan da Ekuadorren joan den apirilaren 16an gertatu zena. Lurrikara honen epizentroa Muisne eta Pedernales hirien artean zegoen eta Richter eskalan 7’8 gradukoa izan zen. Lurrikarak 500 hildako eta  8000 zauritu baino gehiago utzi zituen. Pertsona horiek guztiak ateratzeko eta sendatzeko, 10.000 militar eta 4.000 polizia behar izan zuten.

Indonesian ere 7’8 graduko lurrikara bat egon da, eta nahiz eta hildako askorik ez egon, jendea oso beldurtuta zegoen. Lurrikararen ostean tsunami alerta bat egon baitzen. Azkenean, ez zen halakorik gertatu, zorionez.